Những năm qua, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Bồ, đoạn qua địa bàn TX Hương Trà (TT-Huế) diễn ra rất phức tạp. Việc khai thác cát trái phép ở sông Bồ chính là nguyên nhân dẫn đến nhà cửa, vườn tược sạt lở, gây bức xúc cho người dân ở hai bên sông. Thực trạng khai thác cát này còn tiềm ẩn nguy cơ mất ANTT tại địa phương do phản ứng của người dân, lẫn sự chống đối của những nhóm “sa tặc”. Mới đây, TAND tỉnh TT-Huế vừa xét xử, tuyên án tù đối với 2 bị cáo là những “sa tặc” trong 2 vụ án “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. Đây được xem là biện pháp mạnh nhằm răn đe cho các đối tượng bất chấp pháp luật để “rút ruột” lòng sông ở TT-Huế.
Vụ án thứ nhất liên quan đến nhóm “sa tặc” Võ Văn Binh và Võ Văn Phi (1986, cùng trú P. Hương Xuân, TX Hương Trà, TT-Huế). Theo cáo trạng của VKSND tỉnh TT-Huế, cuối tháng 7-2019, Võ Văn Quang (1982, trú TX Hương Trà) thuê Binh và Phi đi khai thác cát lòng sông Bồ với tiền công mỗi thuyền là 200 ngàn đồng/người. Theo yêu cầu của Quang, hai “sa tặc” Binh và Phi đến nhà Quang lấy thuyền có gắn hệ thống hút cát, rồi điều khiển đến khu vực cồn Vụng Mốc (thuộc P. Hương Xuân) để khai thác cát. Đến khuya, khi Binh và Phi đang khai thác cát dưới lòng sông Bồ, thì bị Phòng Cảnh sát Môi trường CA tỉnh TT-Huế phát hiện, bắt quả tang. Tại thời điểm kiểm tra, Binh và Phi không xuất trình được giấy phép khai thác khoáng sản do cơ quan có thẩm quyền cấp phép. Kiểm tra trên phương tiện phát hiện có 11m3 cát khai thác trái phép để làm vật liệu xây dựng thông thường.
Tại phiên tòa, HĐXX TAND tỉnh TT-Huế xác định, Võ Văn Binh bị UBND P. Hương Xuân ra quyết định xử phạt hành chính số tiền 2 triệu đồng về hành vi khai thác khoáng sản trái phép. Tuy nhiên, Binh chưa hết thời hạn bị xử phạt hành chính mà tiếp tục tái phạm nên phạm vào tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. Xét tính chất vụ án, TAND tỉnh TT-Huế tuyên phạt bị cáo Võ Văn Binh 6 tháng tù về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.
Bị cáo Võ Văn Binh tại phiên tòa
Đối với Võ Văn Quang và Võ Văn Phi có hành vi khai thác khoáng sản trái phép nhưng chưa bị xử phạt hành chính hoặc bị kết án về cùng tội danh, giá trị khoáng sản chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nên Phòng Cảnh sát môi trường CA tỉnh TT-Huế ra quyết định xử phạt hành chính.
“Sa tặc” thứ nhì phải nhận án tù là Võ Văn Lanh (1979, trú xã Quảng Phú, H. Quảng Điền, TT-Huế). Theo cáo trạng, tối 1-7-2020, Võ Văn Lanh và Phan Văn Quốc (1989, trú xã Quảng Phú) sử dụng thuyền máy có gắn hệ thống hút cát để khai khác cát trái phép lòng sông Bồ thuộc địa phận P. Hương Xuân (TX Hương Trà) để bán lấy tiền. Sau khi khai thác đầy thuyền cát (9m3), Lanh và Quốc vận chuyển cát đến bãi tập kết thì bị tổ công tác của đoàn kiểm tra liên ngành về xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn H. Quảng Điền bắt giữ.
Tại phiên tòa, bị cáo Võ Văn Lanh thừa nhận, hành vi khai thác cát trái phép là vi phạm pháp luật nhưng vẫn bất chấp luật pháp để khai thác cát trái phép đem bán. Cũng theo cáo trạng, Võ Văn Lanh đã bị Phòng Cảnh sát môi trường CA tỉnh TT-Huế xử phạt hành chính 4 triệu đồng về hành vi khai thác cát trái phép trên sông nhưng vẫn tái phạm nên TAND tỉnh TT-Huế đã tuyên phạt bị cáo Lanh 9 tháng tù. Đối với Phan Văn Quốc do vi phạm lần đầu nên đã bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính 2 triệu đồng