Ngay như ở Anh - một quốc gia phát triển, cũng phải gánh chịu nạn ô nhiễm rác thải trầm trọng khi năm ngoái, hàng nghìn tấn rác ứ đọng lộ thiên không biết xử lý bằng cách nào. Một số nước lân cận cũng phải dùng hạ sách lấy rác để làm “rào chắn” biên giới. Những ví dụ này cho thấy, rác thải sinh hoạt, kể cả rác thải nguy hại đang là nguồn “nguy hiểm”, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, phát triển kinh tế- xã hội nếu không sớm có quyết sách đúng và thật sự quan tâm từ khâu thu gom, vận chuyển đến xử lý một cách toàn diện.

Với Thừa Thiên Huế, giảm dần lượng rác thải chôn lấp tiệm cận đến con số không là mục tiêu trong quy hoạch quản lý chất thải rắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu này xem ra không đơn giản nhưng không phải không thành hiện thực khi công cụ bổ trợ thực hiện quy hoạch là một bộ tiêu chí đã được xây dựng khá chặt chẽ và nghiêm túc, làm cơ sở để kêu gọi nhà đầu tư có năng lực.

Thực tế hiện nay, một số bãi chôn lấp hoạt động không đảm bảo, một số khác dự kiến đóng cửa trong vòng 2 năm tới, nên lộ trình giảm dần lượng rác chôn lấp là ý tưởng được nhiều người tán đồng. Tuy vậy, để thực hiện mục tiêu đặt ra đòi hỏi phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó vai trò của người dân là cốt lõi. Kế đến là sách lược, chiến lược mang tính chuyên ngành, lĩnh vực.

Trong cuộc họp triển khai các dự án ưu tiên thí điểm đối với quy hoạch quản lý chất thải rắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 giữa các ngành, tổ chức, đơn vị có liên quan, tỉnh đã đưa ra cấp độ ưu tiên của từng dự án khá cụ thể. Dự án ưu tiên thứ nhất là thúc đẩy sản xuất phân hữu cơ tại cộng đồng khu vực nông thôn. Trong đó lưu ý nghiên cứu thí điểm phục vụ các dự án trồng rau sạch ở huyện Quảng Điền, thị xã Hương Trà. Dự án ưu tiên thứ hai, thứ ba là thúc đẩy tái chế- tái sử dụng- giảm thiểu thông qua các hoạt động phối hợp với các cơ sở kinh doanh và khu vực dân cư thí điểm phân loại chất thải rắn tại nguồn. Dự án ưu tiên thứ tư được tỉnh thống nhất là tập trung đầu tư nguồn lực để phát triển cơ sở xử lý tại phía Nam ở Phú Sơn (Hương Thủy) và phía Bắc ở Hương Bình (Hương Trà). Đối với 2 cơ sở xử lý này, mục tiêu của dự án sẽ nghiên cứu theo hình thức hỗ trợ và lập các quy hoạch phân khu, nhằm đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật thu hút các nguồn lực đầu tư và tăng tính khả thi cho việc triển khai các dự án có hiệu quả.

Các dự án ưu tiên tiếp theo liên quan đến việc phối hợp với nhà máy xi măng xây dựng hệ thống chuyển tro lò đốt rác đến nhà máy xi măng để giảm gánh nặng về môi trường cho các bãi chôn lấp. Tối ưu hơn, có thể nghiên cứu chuyển rác đến đốt trực tiếp ở các lò đốt của nhà máy xi măng vì hầu hết các lò đốt rác đều không đủ tiêu chuẩn, khả năng gây ô nhiễm môi trường…

Trước mắt, tỉnh ưu tiên tập trung triển khai các dự án về phân loại, tái chế, tái sử dụng và kêu gọi nhà đầu tư đầu tư công nghệ xử lý phù hợp, đảm bảo tiêu chí kỹ thuật của tỉnh xây dựng. Đây sẽ là những dự án triển vọng, khởi động cho mục tiêu giảm dần lượng rác thải chôn lấp tiệm cận về con số không.