Khoảng 3.000 ha cây trồng thiếu nước 

Vụ đông xuân 2018-2019, toàn tỉnh đưa vào gieo cấy 28.687 ha lúa, đến nay đã gieo cấy khoảng 28.293 ha, còn lại khoảng 394 ha ở Vinh Hà, Vinh Thái (huyện Phú Vang). Lúa đông xuân chính vụ đã trổ khoảng 11.500 ha, diện tích còn lại đang giai đoạn làm đòng, chuẩn bị trổ, đẻ nhánh.

Theo Sở NN&PTNT, do thời tiết diễn biến phức tạp, nắng nóng xảy ra trên diện rộng, kéo dài với nhiệt độ cao, độ ẩm thấp, bốc hơi nhanh. Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh hầu như không có mưa, nhiệt độ trung bình tháng 2 cao hơn trung bình nhiều năm từ 3,2-3,5 độ C và dao động từ 24-25 độ C ở vùng đồng bằng; Nam Đông, A Lưới từ 21-22 độ C. Dự báo tình hình nắng nóng còn tiếp tục xảy ra nhiều đợt từ nay đến tháng 9/2019, mưa lũ chính vụ sẽ đến muộn hơn so với trung bình nhiều năm.

Ông Hồ Vang, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT thông tin, trên địa bàn có 57 ha lúa bị hạn nặng, khô cháy không có khả năng phục hồi; diện tích thiếu nước nặng khoảng 110 ha. Diện tích rau màu bị hạn thiếu nước tưới khoảng 69,5, ha tập trung ở A Lưới; cây lạc thiếu nước tưới khoảng 487 ha tập trung ở TX. Hương Trà.

Theo dự báo, đến cuối vụ diện tích có khả năng ảnh hưởng hạn sẽ tăng lên 3.000 ha tập trung ở các vùng không có công trình thủy lợi hoặc không chủ động được nguồn nước.

Đại diện lãnh đạo UBND huyện A Lưới chia sẻ, việc thiếu nước nặng ở A Lưới diễn ra tập trung trên diện tích khoảng 30 ha. Do đợt nắng nóng kéo dài, lượng nước dự trữ tại các công trình hồ chứa trên địa bàn huyện đang xuống mức thấp, nguồn nước đầu nguồn đã cạn kiệt, dẫn đến việc tưới tiêu cho nhiều diện tích lúa gặp khó khăn. Tuy nhiên do tập tính sinh hoạt của người dân nên công tác chuyển đổi cây trồng tại những vùng này rất khó thực hiện.

Trước mắt, trạm thủy nông huyện huy động các trạm bơm dầu ở các hồ chứa hoạt động để đảm bảo điều tiết đưa nguồn nước về các vùng hạn nặng; đối với các vùng hạn hán ở cuối kênh, hướng dẫn người dân lấy nước phù hợp, tránh tình trạng xung đột nguồn nước, ảnh hưởng đến sản xuất.

Tình hình sinh vật gây hại trên lúa cũng phát triển mạnh, gia tăng gây hại về diện tích và mức độ so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, chuột gây hại trên diện rộng; sâu cuốn lá diện tích nhiễm trên 1.263 ha, mật độ 10-20 con/m2, nơi cao từ 40-50 con/m2; rầy nâu, rầy lưng trắng diện tích nhiễm 10,5 ha với mật độ từ 300-500 con/m2, nơi cao từ 1.000-3.000 con/m2, cục bộ có nhiều diện tích trên 10.000 con/m2; bệnh khô vằn cũng có 2.865 ha nhiễm bệnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương yêu cầu các địa phương chủ động chống hạn mặn

Thực hiện đồng bộ các giải pháp 

Ông Phan Thanh Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi chia sẻ, hiện mực nước các thủy điện và hồ thủy lợi biến động không nhiều, tổng dung tích hữu ích của các hồ thủy lợi và thủy điện đạt 754/1.120 triệu m3 (đạt 65% dung tích). Trong đó, tổng dung tích hữu ích của 3 hồ chứa lớn trên lưu vực sông Hương đạt 674 triệu m3, tổng dung tích hữu ích của các hồ chứa vừa và nhỏ đạt 80 triệu m3. Với lưu lượng nước hiện nay của 3 hồ chứa trên lưu vực sông Hương có thể đảm bảo duy trì dòng chảy liên tục về sông Hương khoảng 43m3/s cho đến cuối tháng 9. Vì thế, công tác chống hạn ở những vùng cuối nguồn nước, vùng nhiễm mặn ven phá, vùng cao… phải được các địa phương triển khai đồng bộ, hạn chế thiệt hại xảy ra.

Ông Hồ Vang, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT yêu cầu các địa phương khẩn trương đắp các đập tạm ở khe suối, vét các ao hồ, kênh rạch vùng ven đầm phá để lấy nước ngọt và lắp đặt các máy bơm dầu, bơm điện để bơm chuyền nước đến các diện tích thiếu nguồn nước. Các vùng có nguy cơ bị hạn cuối vụ cần tiến hành nạo vét các sông hói, lòng hồ kênh mương chính dẫn nước, vớt bèo để khơi thông dòng chảy, duy tu, bảo dưỡng nâng cấp sửa chữa các công trình, khắc phục những đoạn kênh bị hư hỏng, rò rỉ để chống thất thoát nước.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương khẳng định, hiện mới chỉ “chớm” hạn, tuy nhiên thiệt hại ban đầu đã khá lớn, vì thế các địa phương phải thực hiện đồng bộ các giải pháp, chủ động chống hạn, tránh tư tưởng ỉ lại.

Giải pháp ưu tiên là đầu tư nâng cấp hệ thống thủy lợi từ nhiều nguồn kinh phí và nguồn xã hội hóa. Các địa phương cần lồng ghép chương trình chủ nhật xanh với việc khơi thông hệ thống thủy lợi, cống, vớt bèo dọc các tuyến sông, kênh mương. Về lâu dài, phải tiến hành rà soát những diện tích bị hạn nặng để chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, xây dựng các mô hình sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu. Đối với cây sen phải nghiên cứu kỹ tình hình dịch bệnh và cách phòng trừ trước khi mở rộng vùng trồng.