Tiếp bước truyền thống
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên làm công tác tư tưởng, lý luận của Đảng. Người tiến hành làm công tác tư tưởng trên cả ba bộ phận (công tác lý luận, công tác tuyên truyền và cổ động) bằng các phương pháp, hình thức phong phú, hiệu quả. Với ý chí và quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước, sau khi tìm đúng con đường cách mạng đáp ứng được yêu cầu cứu nước, cứu dân, Người từng bước truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, chuẩn bị các điều kiện về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ để tiến tới thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào tháng 2/1930. Trong quá trình tiến tới thành lập Đảng và sau khi thành lập Đảng, Nguyễn Ái Quốc và các lãnh tụ của Đảng đã không ngừng chú trọng đẩy mạnh công tác tư tưởng, lý luận, coi đây là công tác đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng, đưa đường lối cách mạng đến với Nhân dân, biến thành hành động, làm nên những thắng lợi vĩ đại.
Qua các thời kỳ cách mạng, công tác tư tưởng, lý luận của Đảng không ngừng được đẩy mạnh, bổ sung, phát triển, điều chỉnh phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng. Công tác tư tưởng của Đảng đã luôn có mặt trong từng lĩnh vực của đời sống xã hội, từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đến quốc phòng, an ninh và đối ngoại… để định hướng, chỉ đạo, thống nhất về nhận thức, cổ vũ hành động. Kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống, công tác đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận qua các thời kỳ luôn được triển khai quyết liệt và hiệu quả. Từ đấu tranh với tư tưởng dao động, thỏa hiệp, dân tộc hẹp hòi, tư tưởng tả khuynh và hữu khuynh, tư tưởng phản động; chống chiến tranh phá hoại tư tưởng, chiến tranh tâm lý, phao tin đồn nhảm, các luận điệu tuyên truyền của địch, chống “Diễn biến hòa bình” đến đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực trong tư tưởng cán bộ, đảng viên; chống tư tưởng chủ quan, nóng vội, thời chiến tranh và chống tham nhũng, tiêu cực cũng như tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống trong hòa bình, xây dựng.
Trong giai đoạn hiện nay, công tác tuyên giáo của Đảng đã và đang phát huy có hiệu quả vị trí, vai trò và chức năng nhiệm vụ của mình. Các binh chủng và các lực lượng công tác tư tưởng, công tác tuyên giáo đã có bước đổi mới và phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần xứng đáng cho sự nghiệp cách mạng trong thời kỳ phát triển mới, nhất là chủ động đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và góp phần bồi dưỡng kiến thức toàn diện, động viên phát huy tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ, trau dồi kiến thức mới; động viên tinh thần tích cực, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, chống bệnh chủ quan, tự mãn, lười suy nghĩ, ngại học tập. Từ đó, khích lệ được sự hưng phấn và thái độ tự giác của cán bộ, đảng viên và nhân dân lao động đối với sự nghiệp đổi mới và phát triển đang ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả thiết thực.
Vươn lên đáp ứng những yêu cầu mới
Giai đoạn mới của cách mạng Việt Nam trong xu thế hội nhập và phát triển đang có nhiều vận hội và cả những thách thức mới. Tính chất quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội của thời đại mới được mở ra từ Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 vẫn không hề thay đổi, nhưng kinh tế toàn cầu, chính trị đa cực, xã hội thông tin, văn hóa đa dạng, an ninh phi truyền thống đang là những vấn đề nổi lên. Hiện tượng cường quyền nước lớn, các nước lớn điều chỉnh chiến lược, vừa hợp tác, thỏa hiệp, vừa cạnh tranh, đấu tranh, kiềm chế lẫn nhau. Tình hình căng thẳng trên Biển Đông, đặc biệt là thái độ của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông. Nhiều hình thức dân túy trỗi dậy, nhất là chủ nghĩa dân túy cực đoan… Bối cảnh tình hình quốc tế đó đang tác động rất lớn đến tình hình chung và cả công tác tuyên giáo của Đảng nói riêng.
Tình hình trong nước bên cạnh những tác động thuận lợi lớn cũng có những tác động không thuận nhất là về tình hình tư tưởng. Đã xuất hiện tình trạng không chỉ là ý kiến khác nhau, mà còn có những ý kiến trái ngược, thậm chí phủ định đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Mặt trái của kinh tế thị trường tác động làm cho chủ nghĩa cá nhân trong một bộ phận cán bộ, đảng viên có khuynh hướng gia tăng và theo đó là một số biểu hiện tiêu cực khác đang gây bức xúc trong xã hội. Quá trình hội nhập cũng xuất hiện những tư tưởng lệch lạc, đi ngược chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và từng bị các thế lực thù địch lợi dụng, kích động, gây mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, ảnh hưởng đến môi trường hòa bình ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội. Tình hình đó cộng với sự chống phá ngày càng quyết liệt, tinh vi của các thế lực thù địch với nhiều phương thức, thủ đoạn mới và ý đồ tăng cường móc nối với bên trong, kích động, tập hợp, tập dượt biểu tình chống phá Đảng, Nhà nước đã và đang là thách thức lớn trong công tác tư tưởng, lý luận của Đảng.
Không chỉ trong lĩnh vực tư tưởng, lý luận, lĩnh vực khoa giáo cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức từ tác động của cách mạng khoa học công nghệ, từ những đòi hỏi đặc thù Đảng lãnh đạo và chỉ đạo khoa giáo bao gồm: tính chất chiến lược, lâu dài, đòi hỏi trình độ chuyên môn, bởi đây là lĩnh vực gồm nhiều chuyên ngành mang tính kỹ thuật chuyên sâu. Đây cũng là lĩnh vực sẽ ngày càng phát triển và phức tạp theo tiến trình của cách mạng và tiến bộ xã hội.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên giáo trước yêu cầu mới, phải tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, đề cao trách nhiệm của toàn Đảng và cả hệ thống chính trị, của từng cấp ủy, tổ chức Đảng các cấp, trước hết là người đứng đầu đối với công tác tuyên giáo; đổi mới nội dung, phương pháp công tác tuyên giáo trong Đảng và xã hội.
Các cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền và cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải chú trọng làm tốt công tác tuyên giáo.Nhất là trong lĩnh vực tư tưởng, cán bộ, đảng viên muốn làm công tác tư tưởng cho quần chúng nhân dân trước hết phải làm tốt tư tưởng cho bản thân.
Tự hào với truyền thống 89 năm công tác tuyên giáo của Đảng, đội ngũ những người làm công tác tuyên giáo càng phải nêu cao trách nhiệm, phát huy truyền thống, vươn lên đáp ứng những yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng, thiết thực góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động để công tác tuyên giáo thật sự là bộ phận cấu thành quan trọng hàng đầu trong hoạt động lãnh đạo của Đảng.